Archief voor september 2021

Wat er met een bankrekening gebeurt na het overlijden van een rekeninghouder? Dat is in principe aan de erfgenaam of erfgenamen. De rekening kan worden geblokkeerd, maar ook worden gewijzigd. Je kunt hem bijvoorbeeld op een andere naam laten zetten. Punt is alleen dat erfgenamen niet altijd de aangewezen personen zijn om dit te bepalen. Dat hangt af van een aantal documenten die ze moeten kunnen overhandigen. We gaan er hieronder verder op in.

In het onverhoopte geval van het overlijden van een rekeninghouder heeft de bank grofweg twee opties. Ze kunnen de rekening blokkeren én ze kunnen de rekening, op verzoek van de nabestaanden, overzetten op een andere naam.

Als nabestaande is het daarom allereerst zaak om contact op te nemen met de bank in kwestie. Je geeft dan een overlijdensbericht door, zodat de bank alle relevante bankzaken binnen 24 uur kan cancelen óf de boel kan overzetten.

In zo’n geval worden bijvoorbeeld betaalmiddelen als de bankpas en de creditcard van de overledene geblokkeerd. Daarmee wordt vanzelfsprekend voorkomen dat iemand anders geld opneemt van de bankrekening in kwestie.

Daarnaast komen ook machtigingen die bij leven door de overledene zijn afgegeven te vervallen. Ook de toegang tot mobiel bankieren en internetbankieren wordt afgesneden.

Automatische incasso’s

Wat er met automatische incasso’s gebeurt, hangt dan weer af van de bank in kwestie. Ze kunnen deze stopzetten, maar ook – voor een bepaalde óf onbepaalde tijd – laten doorlopen.

Ter illustratie: Rabobank laat automatische incasso’s drie maanden lang doorlopen. Dat houdt dus concreet in dat zaken als huur en telefoonabonnementen nog even door worden betaald. Daarvoor moet er natuurlijk wel voldoende geld op de betreffende rekening staan.

Banken als ASN Bank en de RegioBank vragen hiervoor eerst een schriftelijke bevestiging van de erfgenamen. Deze kunnen derhalve beslissen wat er met de automatische incasso’s moet gebeuren – stopzetten of doorlopen.

Tridios Bank daarentegen laat incasso’s voor onbepaalde tijd doorlopen. Deze moeten dus handmatig worden stopgezet.

Documenten

Omdat de bank natuurlijk niet zomaar iedereen toegang kan en wil verlenen, is de kans groot dat nabestaanden de nodige documenten moeten overhandigen. Het meest voor de hand liggend is een verklaring van het CTR, het Centraal Testamentenregister. Andere voorbeelden zijn je identiteitsbewijs en een akte van overlijden. Laatstgenoemde wordt doorgaans afgegeven door de uitvaartverzorger.

Daarnaast kan er sprake zijn van een vrijwaringsformulier. Daarin staat dat je de bank vrijwaart van claims die eventuele andere erfgenamen kunnen indienen.

Verklaring van erfrecht

En dan is er nog de zogenoemde verklaring van erfrecht. Dat is een document welke aanduidt dat je ook daadwerkelijk erfgenaam bent. Een prijzig document, waardoor het prettig is te weten wanneer je dit precies nodig hebt.

Volgens de Consumentenbond hangt dat af van de bank in kwestie. Ter illustratie: bij ASN Bank, ING, Knab en Rabobank is geen verklaring van erfrecht nodig. 

Dat is in zekere zin ook bij ABN AMRO, RegioBank, SNS Bank en Triodos Bank zo, maar dan moet het overgebleven bedrag op de rekening zich onder een bepaald bedrag bevinden. Deze bedragen liggen respectievelijk op €15.000, €10.000, €10.000 en €5.000.

De bank Bunq is een uitzondering op de regel. Hier wordt altijd om een verklaring van erfrecht gevraagd.

Het korte antwoord? Altijd. Je kunt in principe waar en wanneer je maar wilt een gezamenlijke rekening openen – mits je natuurlijk iemand hebt om dit mee te doen. De meeste mensen doen dit zodra ze gaan samenwonen en de redenen daartoe lopen uiteen. Maar het is ook gewóón mogelijk om dit op een willekeurig ander moment te doen. We nemen hieronder het een en ander met je door.

Allereerst: wat is een gezamenlijke rekening precies?

Een gezamenlijke rekening is een bankrekening die door meerdere personen kan worden beheerd, doorgaans door twee personen. Het staat in de volksmond ook wel bekend als de en/of-rekening.

Ah, oké. En hoe werkt dat dan precies?

Exact hetzelfde als een normale betaal- of spaarrekening, ware het niet dat je nu niet langer de enige persoon bent met toegang tot je bankgegevens. Zowel jij als je – in de meeste gevallen – partner kunnen nu geld opnemen, bedragen storten en betalingen doen. En ook niet onbelangrijk: jullie hebben beiden recht op het geld dat op de rekening staat.

Daar moeten we overigens wel één maar aan koppelen. Het is namelijk niet zo dat het geld automatisch van de ander is. Daarover worden vooraf concrete afspraken gemaakt. Meestal, dan. Wanneer dit niet geval is, hebben beide partijen recht op in ieder geval een deel van het geld.

Is het handig om mijn eigen rekening ook gewoon te behouden?

Dat ligt helemaal aan je eigen wensen en voorkeuren. De meeste mensen vinden het inderdaad handig om de rekening die ze al hadden aan te houden. Ze gebruiken de en/of-rekening dan als de rekening waarmee gezamenlijke kosten worden betaald, zoals de hypotheek, de huur en de kosten voor gas, water en licht. 

Je kunt er dan ook voor kiezen om de twee salarissen op de gezamenlijke rekening te laten storten – of juist niet. In dat tweede geval maak je bijvoorbeeld maandelijks (een deel van) je salaris over naar de en/of-rekening. Maak hiervoor wel duidelijke afspraken met de andere eigenaar van de rekening. 

Het is bijvoorbeeld mogelijk om maandelijks hetzelfde bedrag te storten, maar het is ook een optie om dit naar ratio te doen. Dat laatste is wellicht handig wanneer de ene partner (veel) meer verdient dan de ander.

Een belangrijk voordeel van het behouden van een eigen rekening is overzicht. Het vereist echter wel goede afspraken met elkaar, vooral rondom de vraag wat nu van welke rekening wordt betaald.

In andere gevallen vinden mensen het juist handig om hun persoonlijke rekeningen helemaal weg te doen. En eigenlijk komt het voordeel hiervan op hetzelfde neer: dit wordt als overzichtelijke ervaren. Alle inkomsten en uitgaven staan op één rekening. Het is een keuze die vooral wordt gemaakt wanneer er sprake is van een financieel vertrouwen. De twee eigenaren hebben dan meestal het een en ander vastgelegd tijdens een huwelijk in gemeenschap van goederen, een geregistreerd partnerschap of een samenlevingsovereenkomst.

Heeft een en/of-rekening ook gevolgen voor mijn belastingaangifte?

Ja, dat heeft het. Je merkt daar het minst van wanneer jij en de andere eigenaar ook fiscale partners zijn. Dan mag je namelijk jullie vermogen vrij aan elkaar toerekenen.

Is dat niet het geval, maar bezitten jullie desondanks een gezamenlijke rekening? Hou er dan rekening mee dat je tijdens de aangifte voor de inkomstenbelasting je eigen deel van de en/of-rekening opgeeft als vermogen. Dat is dus het deel van het geld dat jij op de gezamenlijke rekening hebt gestort – of laten storten.

Wat zijn de voor- en nadelen van een gezamenlijke rekening?

Het grote voordeel van een gezamenlijke rekening is gemak en inzicht. Of je er nu ook nog een eigen rekening op nahoudt óf alles hebt ingeruild voor een en/of-rekening: je creëert overzicht in de financiële inkomsten en uitgaven.

Een nadeel? Dat is er eigenlijk niet echt. Natuurlijk kost een en/of-rekening geldt – en wanneer je eigen rekening gewoon houdt, komen die kosten bovenop het maandelijkse bedrag dat je de bank sowieso al bent verschuldigd. Maar het gaat op jaarbasis meestal om tientjeswerk: de kosten zijn dus enigszins te verwaarlozen.

Is het mogelijk om een gezamenlijke rekening te nemen zónder samen te wonen?

Nog even terugkomend op hoe we dit artikel begonnen: je kunt in wezen altijd een gezamenlijke rekening openen. Ook wanneer je niet samenwoont. We kennen voorbeelden van mensen die zo’n rekening openden toen ze beiden nog thuis woonden – of van mensen die samen een wereldreis maakten en een gezamenlijke rekening handig vonden. Dus ja: het is mogelijk, maar je moet wel met één ding rekenen houden…

…de belasting. Ervan uitgaande dat jullie in dat geval géén fiscale partners zijn, moet je jouw deel van het saldo op de rekening dus meenemen tijdens het opgeven van je inkomstenbelasting.

Tot slot: wees op de hoogte van wat er gaat gebeuren als de tweede eigenaar onverhoopt overlijdt. We snappen – dat is natuurlijk niet iets waar je over na wilt denken. Maar je kunt maar beter voorbereid zijn op zo’n situatie, al is het nog zo onwaarschijnlijk. Vraag er daarom naar waneer je de rekening afsluit.

Te duur. Te weinig service. Te overbodig. De redenen om van bank te switchen zijn uiteenlopend. En toch zijn veel mensen doorgaans wat huiverig om zich aan een eventuele overstap te waken. Meestal wordt gedacht dat hier allerlei omvangrijke procedures mee gemoeid gaan. In werkelijkheid valt het echter best mee en is het relatief simpel om van bankrekening te wisselen. De zogenoemde Overstapservice heeft daar een fikse bijdrage aan geleverd.

De Overstapservice werd in het verleden geïntroduceerd als een initiatief van de meeste Nederlandse banken. Daarmee is het voor klanten eenvoudiger geworden om van bank naar bank te hoppen.

Ter illustratie: wie van Rabobank naar ABN AMRO wil verhuizen, vraagt de Overstapservice aan bij de nieuwe bank. Die zorgt dan voor bijvoorbeeld het doorstorten van bijschrijvingen en het verplaatsen van automatische incasso’s. Erg handig voor de consument – en bovendien schaadt het ook de banken zelf niet.

ABN AMRO kan – om bij dit voorbeeld te blijven – klanten verliezen aan de Rabobank, maar krijgt daar dan waarschijnlijk consumenten van de Triodios Bank – om maar wat te noemen – voor terug.

Het houdt hen in ieder geval scherp en gemotiveerd om klanten de best mogelijke service te bieden.

Dit regelt je bank

Klanten die gebruikmaken van de Overstapservice worden voor een periode van dertien maanden door hun bank geholpen bij een aantal elementaire zaken rondom de overstap. De bank regelt bijvoorbeeld dat bijschrijvingen automatisch worden doorgestort naar je nieuwe rekening. Ook automatische incasso’s worden overgeheveld naar de rekening waar je vanaf dat moment gebruik van wenst te maken. En heb je een koophuis – en dus een hypotheek? Dan zorgt de Overstapservice ervoor dat alle aflossingen en rentes voortaan van je nieuwe rekening worden afgeschreven.

De termijn van dertien maanden is overigens niet toevallig gekozen. De Overstapservice gaat er dan namelijk vanuit dat alle jaarlijkse bij- en afschrijvingen op z’n minst één keer voorbij zijn gekomen – wat in principe natuurlijk ook zo is. Je krijgt na twaalf maanden een herinnering dat de Overstapservice binnenkort komt te vervallen.

Dit moet je zelf regelen

Hoewel de Overstapservice natuurlijk erg handig is, moet je zelf ook het een en ander in orde maken. Het is bijvoorbeeld jouw taak om een nieuwe rekening aan te vragen, inclusief creditcards en andere bijbehorende zaken. Je kunt je huidige IBAN nummer niet behouden.

De service geeft ook geen rekeningnummers door aan werkgevers, verzekeraars, sportclubs en andere afschrijvende instanties: dat moet je allemaal zelf doen. Vergeet daarbij ook internationale bedrijven als Apple Music en Spotify niet!

Andere facetten van de overstap die je zelf moet zien te fixen, zijn het correct doorgeven van incassomaatregelen en het eventuele stopzetten van overboekingen.

Het loont daarnaast altijd om afschriften te downloaden, zodat je ze, zelfs wanneer je geen toegang meer hebt tot je oude bankrekening, goed kunt checken. De Overstapservice kan dan erg handig zijn, ze is zeker niet vlekkeloos – en bovendien blijf jij gewoon eindverantwoordelijke voor je financiële zaken. Een grondige controle is dus nooit weg.

Het is iets waar je liever niet over nadenkt: het overlijden van naasten. We hopen – vanzelfsprekend – dat dit leed je bespaard blijft, maar je kunt maar beter voorbereid zijn op zo’n onverhoopte situatie. Want wat gebeurt er bijvoorbeeld met een gezamenlijke rekening wanneer een van de twee eigenaren komt te overlijden? Het korte antwoord is dat je deze op één naam kunt zetten, maar dat je mogelijk een verklaring van erfrecht nodig hebt. Het lange antwoord lees je hieronder.

Na het overlijden van een dierbare moeten nabestaanden ter zijner tijd beslissen over wat er met de bankrekeningen moet gebeuren. De Consumentenbond deed daarom een rondvraag langs banken – met de vraag wat er doorgaans gebeurt met overgebleven (gezamenlijke) bankrekeningen.

Op één naam zetten

Wanneer één van de twee eigenaren van een gezamenlijke rekening overlijdt, blijft de overgebleven eigenaar in eerste instantie een mederekeninghouder. Dat houdt in dat de en/of-rekening in kwestie op één naam moet worden gezet. 

Volgens de Consumentenbond is dat bij de meeste grote banken mogelijk. Ze bieden doorgaans een zogenoemde overstapservice of een nabestaandenservice en helpen klanten tijdens het afwikkelen van de zaak. Omdat iedere klant een andere situatie heeft, bestaat er geen eenduidige manier van handelen. Je kunt er desondanks vanuit gaan dat het op één naam zetten op een eenvoudige, empathische manier gebeurt.

Er zijn echter uitzonderingen. Zo is het bij de banken Bunq en Knab niet mogelijk om de gezamenlijke rekening op één naam te zetten, zelfs niet na een sterfgeval. Je moet in dat geval een nieuwe rekening openen, het geld handmatig naar deze rekening overhevelen en de oude en/of-rekening sluiten. Daarna is het zaak om de verschillende, nog lopende incasso’s om te zetten naar de nieuwe rekening. Dit komt doordat Bunq en Knab geen opstapservice of iets dergelijks aanbieden.

De situatie verandert wanneer erfgenamen bezwaar maken tegen de toegang van de overgebleven mederekeninghouder. In een uiterste geval kan een bank de rekening dan blokkeren.

Verklaring van erfrecht

Een tweede voorbeeld van een veranderende situatie vindt plaats wanneer de overledene over een testament beschikte. Hierbij geldt dat er dan mogelijk een zogenoemde verklaring van erfrecht nodig is om aan de bankrekeningen te kunnen komen.

Zo’n verklaring van erfrecht kost geld – en dus is het wel zo prettig om te weten wanneer dit precies een vereiste is. De Consumentenbond stelt dat dit afhangt van de bank in kwestie.

De ASN Bank, ING, Knab en Rabobank vereisen allen géén verklaring van erfrecht.

De ABN AMRO, RegioBank, SNS Bank en Triodos Bank vereisen in principe ook geen verklaring van erfrecht, maar dan moet het overgebleven saldo op de en/of-rekening zich onder een betaald bedrag bevinden. Het gaat hier om respectievelijk €15.000, €10.000, €10.000 en €5.000.

Bunq is opnieuw een uitzondering: hier is altijd een verklaring van erfrecht nodig, ongeacht het saldo.

Het korte antwoord op deze vraag? Nee – het is niet mogelijk om je bankrekening te behouden wanneer je van bank switcht. Het lange antwoord? Dat vind je hieronder. Tip van de sluier: de kans is aanwezig dat dit in de toekomst wél mogelijk is.

Dat een bank iets anders is dan het abonnement voor je mobiele telefoon hoeven we je waarschijnlijk niet uit te leggen. Nummerbehoud is dan ook uitsluitend mogelijk bij laatstgenoemde. Er is geen bank in Europa die de mogelijkheid biedt om je bankrekeningnummer mee te nemen.

Dat komt door de samenstelling van het nummer in kwestie. Hoewel het een simpel gegenereerd nummer lijkt, is deze in werkelijkheid opgebouwd aan persoonsgebonden gegevens. Je naam en identiteit liggen bijvoorbeeld in het nummer besloten.

Klanten die, om welke reden dan ook, van bank willen wisselen, hebben daarom altijd een nieuw nummer nodig. Voor de bank zelf is dat geen slechte zaak: het bemoeilijkt tenslotte de stap om naar de concurrent over te stappen. Misschien is dat ook wel een reden waarom het nummer zo persoonsgebonden is.

Toekomst

Maar het kan zijn dat hier in de toekomst verandering in komt. Bepaalde politieke partijen zijn namelijk van mening dat banken hiermee op oneerlijke wijze de concurrentie met elkaar aangaan. Zij stellen dat klanten vrijer moeten zijn om van bank te kunnen verwisselen. 

Een eventuele vereenvoudigde overstap wordt momenteel nog bemoeilijkt door het feit hier Europese afspraken over zijn gemaakt, maar binnen de Nederlandse overheid lijkt er behoorlijk wat draagvlak voor te zijn – dus wie weet.

Nummerbehoud

Het uitblijven van een vereenvoudigde bankwisseling betekent natuurlijk niet dat men niets aan dat nummerbehoud kan doen. Het is bijvoorbeeld best mogelijk om, vanuit een technisch oogpunt, een IBAN-nummer te vervangen door een reeks cijfers die niet aan een bank is gekoppeld. In dat geval zouden bijvoorbeeld de letters RABO in het nummer moeten verdwijnen.

Volgens verschillende bronnen wordt hier momenteel al aangewerkt. Of het er ook daadwerkelijk gaat komen, is dus afhankelijk van (Europese) wet- en regelgeving. 

Het bedrag dat je op je betaalrekening mag hebben, is in principe onbeperkt – maar er is een maar. Of tweemaaren, eigenlijk. De een heet het depositogarantiestelsel: een term die verwijst naar een dekking tot €100.000, mocht je bank onverhoopt failliet gaan. De ander draait om de rente, welke banken vanaf een bepaald saldo niet meer uitkeren.

Ja – je mag zoveel geld als je hebt op je betaalrekening (laten) storten. Ook op je spaarrekening, trouwens. Die twee zijn in termen van maximumbedragen min of meer gelijk aan elkaar. Vandaar ook dat je tijdens je jaarlijkse belastingaangifte de saldi van zowel je betaal- als je spaarrekening moet opgeven. Maar goed. Dat is iets voor een andere keer.

Het depositogarantiestelsel

Of het ook slim is om al je geld op één rekening te zetten? Dat is een tweede. Een bank kan tenslotte ook failliet gaan. En in dat geval kun je letterlijk fluiten naar je centen.

Niet naar al je centen, overigens. Bij zo’n faillissement treedt namelijk het zogenoemde depositogarantiestelsel in werking. Dit fenomeen houdt in het kort in dat bedragen tot €100.000 zijn gegarandeerd: dat krijg je dus terug wanneer de bank onverhoopt omvalt. Mede daardoor is het raadzaam om maximaal een ton op je betaalrekening te zetten.

Heb je méér dan €100.000? Dan is het raadzaam om dit bedrag te spreiden over verschillende banken. Wie €100.000 bij Bank A en €100.000 bij Bank B stalt, krijgt in het onwaarschijnlijke geval van een dubbel faillissement dus twee keer een ton uitgekeerd.

Of toch niet? Want het kan zijn dat meerdere banken onder dezelfde bankvergunning vallen. Als dat bij Bank A en Bank B het geval is, krijg je alsnog maar één keer €100.000 terug. Om een lang verhaal kort te houden: spreid je geld over rekeningen van banken die niet onder dezelfde bankvergunningen vallen. In Nederland heeft iedere bank een eigen bankvergunning, behalve ASN, SNS en Regiobank, die vallen onder de gezamenlijk bankvergunning van Volksbank. 

Oh – en dit geldt allemaal voor betaal- én spaarrekeningen. Zoals eerder genoemd, zijn die twee op het gebied van dit soort regels min of meer hetzelfde.

Rente

En dan is er nog het verhaal rondom de rente. Je krijgt, afhankelijk van de bank in kwestie, na een bepaald saldo geen rente meer. Die grens ligt aan de bank in kwestie. Sommige banken hanteren een grens van €100.000, maar andere varianten werken met beduidend hogere bedragen – €2.000.000, bijvoorbeeld.

En dat niet alleen. In verreweg de meeste gevallen wordt er vanaf zo’n grensbedrag gewerkt met een fenomeen genaamd negatieve rente. Dat houdt precies in wat je denkt: je betaalt geld toe om een x-bedrag bij een bank te mogen stallen. Dat lijkt ons vanzelfsprekend niet helemaal je bedoeling…

Ook in dit geval geldt: negatieve rente is van toepassing bij betaal- én spaarrekeningen.

Conclusie

Samengevat: het is altijd handig om je saldo te spreiden over verschillende banken. Bij banken die niet onder dezelfde bankgarantie vallen, welteverstaan. Je bent dan beschermd onder de noemer van het depositogarantiestelsel én gevrijwaard van eventuele, negatieve rente. Lijkt ons wel zo handig.